Chùa Cầu là
ngôi chùa nằm trên chiếc cầu trong đô thị cổ Hội An, tỉnh Quảng Nam. Chiếc cầu
này được các thương nhân người Nhật Bản xây dựng vào khoảng thế kỉ 17, nên đôi
khi người ta còn gọi là cầ Nhật Bản. Theo truyền thuyết ngôi chùa này được coi
như một thanh kiếm đâm xuống lưng con quái vật mamazu, khiến nó không quẫy đuôi,
gây ra những trận động đất ở Nhật vì họ cho rằng đầu con quái vật nằm ở Ấn Độ,
lưng ở Việt Nam và đuôi ở Nhật Bản. Mỗi lần nó quẫy đuôi là nó gây ra những trận
động đất kinh hoàng ở Nhật Bản. Năm 1653, người ta dựng thêm phần chùa, nối liền
vào lan can phía Bắc, nho ra giữa cầu, từ đó người dân địa phương gọi là chùa Cầu.
Năm 1719, chúa Nguyễn Phúc Chu thăm Hội An, đã đặt tên cho chiếc cầu này là “
Lai Viễn kiều”, với ý nghĩa là “bạn phương xa đến”. Theo niên đại được ghi lại ở
xà nóc và văn bia còn lại ở đầu cầu thì chiếc cầu đã được dựng lại vào năm
1817. Ngôi chùa óc lẽ cũng được dựng lại vào thời gian này.
Chiếc cầu
dài khoảng 18m, có mái che, vắt cong qua lạch nước chảy ra sông Thu Bồn giáp
ranh giữa hai đường Nguyễn Thị Minh Khai và Trần Phú. Chùa Cầu là một trong những
di tích óc kiến trúc khá đặt biệt, mái chùa lợp ngói âm dương che kín cả cây cầu.
Trên cửa chính của chùa Cầu có một tấm biển lớn chạm nổi ba chữ Hán là “Lai Viễn
kiều”. Chùa và cầu đều bằng gỗ sơn son chạm trổ rất công phu, mặt chùa quay về
phía bờ sông. Hai đầu cầu có tượng thú bằng gỗ đứng chầu, một đầu là tượng chó,
một đầu là tượng khỉ (có lẽ được xuất phát từ ý nghĩa cây cầu được xây dựng từ
năm Thân, hoàn thành năm Tuất). Tương truyền đó là những con vật mà người sùng
bái thờ tự từ cổ xưa. Tuy gọi là chùa nhưng bên trong không có tượng Phật. Phần
gian chính giữa thờ một tượng gỗ Bắc Đế Trấn Vũ, vị thần bảo hộ xứ sở, ban
niefm vui hạnh phúc cho mọi người, thể hiện khát vọng thiêng liêng mà con người
muốn gửi gắm cùng trời đất nhằm cầu mong mọi điều tốt lành. Chùa Cầu mang tính
chất một ngôi chùa Hoa kiều. Ở miền Nam Việt Nam thường có các ngôi chùa Hoa,
thực chất là đền thờ các vị thần hay nữ thần.
Chùa Cầu là
tài sản vô giá và đã được chính thức chọn làm biểu tượng của đô thị cổ Hội An.
Hình Chùa Cầu được in trên tờ giấy bạc polymer 20.000đ của Ngân hàng Nhà nước
Việt nam.
